Қазақстан электролиз зауыты, Еуразиялық Топтың (ERG) құрамындағы кәсіпорын, «Алтын сапа» ұлттық сапа жүлдесіне үміткерлер қатарында.

Елдегі «қанатты металлды» өндіретін жалғыз кәсіпорынның жобалық қуаты жылына 250 мың тонна алюминий шығаруға есептелген. Мұнда жоғары сапалы алюминий өндіруге ғана емес, сонымен қатар қоршаған ортаны қорғауға бағытталған үздік өндірістік технологиялар енгізілген. Заманауи жабдықтар, білікті мамандар, үздік менеджмент жүйелері «ҚЭЗ» АҚ-на ішкі және әлемдік нарықта көшбасшылық позициясын сақтауға мүмкіндік береді. 2009 жылы ҚЭЗ-де өндірілген алюминий Лондон металдар биржасында тіркеліп, ҚЭЗ өнімдерінің халықаралық стандартқа сай екенін растады. Бүгінде отандық алюминий өндірісінің жағдайы туралы кәсіпорынның бірінші вице-президенті Роман Романов айтып берді.

– Қазақстан электролиз зауыты – бұл бірегей өндіріс. Елбасы Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың көптен күткен арманы жүзеге қалай асты?

– ҚЭЗ – Қазақстанның жаңа тарихындағы алғашқы ірі өнеркәсіптік жоба, ол өте қысқа мерзімде іске қосылды. Екі жыл ішінде далада елімізде баламасы жоқ зауыт салынды. Иә, отандық алюминий шығару – Елбасының көптен күткен арманы болатын, бұл бастаманы қазақстандықтар толығымен қолдады. 2007 жылдың желтоқсанында іске қосылғаннан кейін біздің кәсіпорын еліміздің алюминий кластеріндегі алғашқы буынға айналды.

– Биыл «ҚЭЗ» АҚ «Алтын сапа» сапа саласындағы Президент сыйлығына үміткерлер қатарында. Бұл байқауға қатысу өнімдеріңіздің сапасын тағы бір мәрте дәлелдеуге мүмкіндік пе?

– Бүгінде ҚЭЗ – индустрия секторының ең жоғары технологиялық кәсіпорындарының бірі, әлемдік деңгейдегі кәсіпорын. 2009 жылы біздің алюминий Лондон металдар биржасында тіркеліп, біз халықаралық нарықта өз позициямызды сақтап келеміз. ҚЭЗ А-8, А-85 маркалы жоғары сапалы алюминий өндіреді. Өніміміздің сапасы Қазақстан нарығында ғана емес, Еуропа мен Азия елдерінде де жоғары бағаланды. Біздің алюминий халықаралық стандарттарға толық сай келеді, ол құбырлар, көліктер, ұшақтар өндірісінде қолданылады. Біз, Қазақстан электролиз зауыты, өз өніміміздің сапасына толық жауаптымыз.

– Алюминий өндірісі – бұл күрделі технологиялық процесс. «Қанатты металл» өндіру үшін не қажет?

– ҚЭЗ – тәулік бойы үздіксіз жұмыс істейтін кәсіпорын. Басты компоненттер: шикізат, өндіріс технологиясы және электр энергиясы. ҚЭЗ-дің Еуразиялық Топ құрамында болуы – үлкен артықшылық, себебі барлық қажетті шикізат пен қызметтерді ERG кәсіпорындарынан аламыз. Демек, біздің өнімнің негізгі бөлігі – отандық тау-кен металлургия саласының өнімі. Жоғары сапалы Г-00 маркалы глиноземді біз «Қазақстан алюминийінен» аламыз. Анод өндіру үшін қажетті тас көмір шайырын Теміртауда шығарады. Бұрын анодтар Қытайдан тасымалданса, ҚЭЗ аумағында электрод цехының ашылуы бұл тәуелділікті жойды. Жақын арада «UPNK-ПВ» ЖШС-нің Павлодарда өндірілген күйдірілген мұнай коксының алғашқы партиясын күтіп отырмыз. Осылайша, біз шикізат тізбегін толығымен отандық өніммен толықтырамыз.

Бұл өз кезегінде алюминийдің өзіндік құнын төмендетіп, өнімді «Қазақстанда жасалған» деген ұранмен әлемдік нарыққа шығаруға мүмкіндік береді.

– ҚЭЗ – жас кәсіпорын, бірақ жетістіктері аз емес…

– Иә, ҚЭЗ – бұл тек өндірістік емес, сонымен қатар экологиялық, әлеуметтік көрсеткіштерін үнемі жақсартуға ұмтылатын кәсіпорын. Біз «Серіктестік көшбасшысы» номинациясында жеңіске жетіп, өңірлер үшін кәсіби кадрлар дайындаудағы үлесімізді дәлелдедік.

2010 жылы I Халықаралық металлургия және минералдық ресурстар конгресі аясындағы «Алтын Гефест» салалық байқауында «Жыл жобасы» номинациясы бойынша жеңімпаз атандық. Сол жылы «Еуропалық сапа» халықаралық жүлдесіне ие болдық. «Қазақстанның үздік тауары» байқауында өндірістік мақсаттағы үздік тауар деп танылдық. 2011 жылы KIOSH еңбекті қорғау бойынша алғашқы халықаралық конференциясында ең қауіпсіз кәсіпорын ретінде мойындалдық. Сол жылы «Рационализатор.KZ» байқауында «Жылдың үздік рационализаторлық шешімі» номинациясын жеңіп алдық.

ҚЭЗ экологияға да ерекше мән береді. 2012 жылы қоршаған ортаны қорғау министрлігі кәсіпорынды экология саласындағы үздік деп танып, «Экология саласының үздігі» атағын берді. Кәсіпорын санитарлық-қорғау аймағында жыл сайын топырақ сапасын бағалайды. Қазір ол аумақта 300 мыңнан астам көшет отырғызылған. 2015 жылы ғана 5000-нан астам ағаш отырғызылды. Қаланың ауасын қорғау үшін экологиялық бекет орнатылды. Бұл автоматтандырылған станция атмосфералық ауаны тәулік бойы талдап, мәліметтерді онлайн режимде ҚЭЗ мамандарына жолдайды.

Су ресурстарын үнемдеу мақсатында тазартылған суды көгалдандыруға пайдаланамыз. Жауын суы арнайы геомембранамен жабылған шұңқырға жиналады, әрі қарай пайдалануға жарамды.

– ҚЭЗ әлеуметтік бағытта да белсенді…

– Біз өндірістік қуатты әлеуметтік бағдарламалармен ұштастыра білдік. ҚЭЗ жас мамандарды баспанамен қамтамасыз етуде үлгі. 2012 жылы 138 пәтерлі тұрғын үй пайдалануға берілді. 2016–2017 жылдары Павлодар облысында 36 мың шаршы метрден астам тұрғын үй салынады, 640 отбасы баспаналы болады.

Қызметкерлердің бос уақытын ұйымдастыру, ардагерлермен кездесулер, оқу орындары мен балалар үйлерін қолдау – барлығы біздің дәстүрімізге айналған. Волейбол, футбол, теннис, бильярд және т.б. спорт түрлерінен жыл сайын жарыстар өткізіледі.

ҚЭЗ тек өз қызметкерлерін ғана емес, ерекше қамқорлықты қажет ететін балалар үйлерін де қуантады. Қачир және Кенжекөл балалар үйлерімен достық қарым-қатынаста болу – біздің игі дәстүріміз.

2009 жылы зауытта құрылған «Майдан жолы» іздестіру тобы Ұлы Отан соғысында қаза тапқан қазақстандық жауынгерлердің есімдерін жаңғыртып, ескерткіштер орнатумен айналысады. Осы уақытқа дейін 11 жаңа ескерткіш пен мемориал орнатылып, 3 ескерткіш жаңартылды, мектеп пен алаңға батырлардың есімі берілді.

– Соңында, басқа қатысушыларға не тілейсіз?

– «Алтын сапа» байқауына қатысу – бұл өзі бір жетістік. Қатысушылардың әрқайсысы өз ісінің үздігі. Баршаңызға табыс, жаңа белестер мен жеңістер тілеймін!